DUNYO TILSHUNOSLIGIDA RANGLAR BILAN BOG‘LIQ MIFOLOGIK DUNYOQARASH

Shaxnoza Gafarova; Olga Pyadkina

doi:10.2024/t56p6r59

Authors

Shaxnoza Gafarova Samarqand Davlat Chet Tillar Instituti Author
Olga Pyadkina Al-Farobiy nomidagi Qozog'iston Milliy Universiteti Author

DOI:

https://doi.org/10.2024/t56p6r59

Keywords:

Rang ramzlari, lingvistik madaniyat, ingliz tili, o‘zbek tili, tojik tili, madaniyat, psixologiya, ehtiros, tinchlik, baxt, sevgi, qizil rang, ko‘k rang, yashil rang, sariq rang, tilshunoslik, madaniy qadriyatlar, ranglarning ma'nosi.

Abstract

Rang ramzlari lingvistik va madaniy talqinda ko‘plab jihatlarni o‘z ichiga oladi. Ular faqat ranglar bilan bog‘liq bo‘lmay, balki o‘z xalqining madaniy qadriyatlari, urf-odatlari, psixologiyasi va tarixiy tajribasi bilan ham bog‘liqdir. Ingliz, o‘zbek va tojik tillaridagi rang ramzlarining lingvamadaniy xususiyatlari tahlil qilingan holda, ularning til va madaniyatdagi ahamiyati aniqlanadi. Albatta, kirish qismini takomillashtirgan holda quyidagicha yozish mumkin: Ranglar insoniyat tarixida nafaqat ko‘rish hisini shakllantiruvchi tabiiy elementlar sifatida, balki madaniy, ijtimoiy va psixologik aspektlar bilan bog‘liq ramzlar sifatida ham muhim o‘rin tutadi. Har bir xalq va til ranglarni o‘z madaniyatiga xos tarzda talqin etadi, ularga o‘ziga xos ma'nolar va simvolik ahamiyatlar yuklaydi. Ingliz, o‘zbek va tojik tillarida rang ramzlari faqat estetika va tabiat bilan bog‘liq bo‘lmay, balki milliy qadriyatlar, xalqning ruhiy holati va ijtimoiy tajribasini aks ettiradi. Til va madaniyat o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik ranglarning tilshunoslikda qanday rol o‘ynashini, ularning jamiyatdagi ahamiyatini ochib beradi. Ushbu maqolada ingliz, o‘zbek va tojik tillaridagi rang ramzlarining lingvamadaniy xususiyatlari tahlil qilinadi, ularning tilshunoslikdagi o‘rni, madaniy simvolizmi va xalq ruhiyatidagi ahamiyati yoritiladi.

References

Berlin, B., & Kay, P. (1991). Basic color terms: Their universality and evolution. University of California Press.

D'Andrade, R. (1995). The development of cognitive anthropology. Cambridge University Press.

Wierzbicka, A. (1990). Cross-cultural pragmatics: The semantics of human interaction. Mouton de Gruyter.

Akhmedov, B. (2006). O‘zbek tilidagi ranglar va ularning ma'naviy ramzlari. Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi.

Jamolov, I. (2003). Tojik tilida rang ramzlarining lingvistik va madaniy talqini. Dushanbe: Tojik Milliy Universiteti.

Richards, J. C., & Schmidt, R. (2002). Longman Dictionary of Language Teaching and Applied Linguistics (3rd ed.). Pearson Education.

Choi, S. (2015). Cultural meanings of color in Eastern and Western societies. Journal of Cross-Cultural Psychology, 46(5), 718-738.

Hofstede, G. (2001). Culture's consequences: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations. Sage Publications.

Kress, G., & van Leeuwen, T. (2002). Colour as a semiotic mode: Notes for a grammar of colour. Visual Communication, 1(3), 343-368.

Ibragimov, R. (2012). Ranglar va ularning tilshunoslikdagi o‘rni. Toshkent: O‘zbekiston Milliy Universiteti.

Karshieva, Y. ., & Abbosova , M. . (2023). Using Different Methods for Teaching Foreign Languages. Journal of Language Pedagogy and Innovative Applied Linguistics, 1(4), 44-48. https://doi.org/10.1997/zj1zpx69

Iskandarovich, A. S. (2021). Toponyms, their classification and types. Евразийский научный журнал, (3), 27-28.

Бегматов, Қ. (2022). Олий таълим муассасаларида немис тилини иккинчи чет тили сифатида ўқитиш. Zamonaviy lingvistik tadqiqotlar: xorijiy tajribalar, istiqbolli izlanishlar va tillarni o ‘qitishning innovatsion usullari, (1), 265-266.

Handamova, F. (2020). Body Language And Teachers’attitude In Teaching Process. Science and Education, 1(8), 314-317